5. Ariketa

Iberiar penintsulako ibaien mapa kontzeptuala egitea

1. urratsa. Cmap Tools deskargatzea

Bigarren jarduera egiteko, Cmap Tools tresna erabiliko dugu. Doan deskarga dezakegu web-helbide honetatik: http://cmap.ihmc.us/download/ . Cmap Tools kode irekiko programa bat da, eta Windows, Linux eta Mac OS sistema eragileetan funtzionatzen du. Floridako Institute for Humane & Machine Cognition erakundeak egin du programa, eta multimedia-motako mapa kontzeptualak sortzeko balio du. Mapak elkarlanean egin daitezke saretik, eta grafiko, PDF edo web-orri gisa esporta daitezke.

2. urratsa. Cmap Toolsekin lanean hastea

Jarduera honen alderdirik interesgarriena da ikasleek kontzeptuak erlazionatzeko eta haien artean lotura hierarkikoak ezartzeko duten gaitasuna sustatzen duela. Ikasleek ez badute inoiz egin mapa kontzeptualik, irakasleak azalpen bat eman beharko luke jardueraren hasieran eta, beharrezkoa balitz, adibideren bat erakutsi beharko luke, esaterako, hau:

http://observatorio.cnice.mec.es/images/upload/ccam0040/freemind/Freemind_html_m15192dc5.jpg

Jarduera hasi aurretik, irakasleak Cmap Toolsen funtzionamendua azal dezake arbel digital elkarreragilean. Intuizioz erabiltzeko moduko tresna da, eta, beraz, ez du zailtasun handirik emango.

Gelan sortuko dugun mapa kontzeptualak 3 hierarkia-maila izango ditu. Maparen kontzeptu nagusia "Iberiar penintsulako ibaiak" izango da. Bigarren mailan, ibaiak itsasoratzen diren hiru lekuak jarriko ditugu: Mediterraneo itsasoa, Kantauri itsasoa eta Ozeano Atlantikoa. Azkenik, aipatu ditugun bederatzi ibaiak gehituko ditugu. Mapa osatzeko, saretik lortutako irudiak eta esteka interesgarriak gehi ditzakegu.

3. urratsa. Kontzeptuak sortzea

Cmap Toolsen kontzeptu bat sortzeko, bi klik egingo ditugu programaren leiho nagusian.

Edizio-leihoa irekiko da zuzenean; haren bidez, letra-tipoaren eta kontzeptuaren formatua alda daiteke. Kontzeptuaren eskuineko beheko izkinan agertzen den ikono txikiak haren tamaina aldatzeko balio du.

4. urratsa. Erlazioak sortzea

Erlazio bat sortzeko kontzeptu berri batekin, kontzeptu nagusiaren gainean dauden geziak erabiliko ditugu. Gezia arrastatuz, kontzeptu berri bat sortuko dugu. Bi kontzeptuen arteko bidean lotura dago, editagarria hori ere:

Hortik aurrera, mapa kontzeptuala osatuko duten kontzeptu guztiak gehituko ditugu, honen antzeko emaitza lortu arte:

5. urratsa. Erlazioak doitzea

Kontzeptuen arteko tartea doitzeko, eta ahalik eta diseinurik atseginena lortzeko, Diseño automático (Diseinu automatikoa) aukera erabil dezakegu: menu nagusiko Formato (Formatua) atalean dago. Jerárquico diseinu automatiko hierarkikoak kontzeptuen hierarkia errespetatzen du. Forzado-Dirigido (Behartua-zuzendua) diseinuak, berriz, kontzeptuen arteko tartea gutxitzen du, hierarkia kontuan hartu gabe:

6. urratsa. Irudiak txertatzea mapa kontzeptual batean

Saretik lortutako irudiekin osatuko dugu mapa kontzeptuala. Horretarako, egile-eskubideetatik libre dauden irudien bilatzaile bat erabiliko dugu, adibidez, Creative Commonsen bilatzailea: http://search.creativecommons.org/ . Bilatzaile horrek, Googleren irudi-bilatzaileak ez bezala, irudi libreak eta copyrighta duten irudiak bereizten ditu. Creative Commonsen bilatzailearekin lortutako argazkiak erabil ditzakegu, argazkiaren egilea eta hark jarritako gainerako baldintzak errespetatzen baditugu, betiere.

Ikasleek ibai bakoitzaren irudi adierazgarri bat bilatu beharko dute. Irudiak mapa kontzeptualera gehituko dira baliabide gisa. Cmap Toolsen, kontzeptu batek era askotako baliabideak izan ditzake, adibidez, PDFak, audio-fitxategiak, bideoak bai eta beste mapa kontzeptual batzuk ere.

Ibaiaren irudia bilatu eta disko gogorrera deskargatu ondoren, kontzeptua hautatuko dugu saguaren eskuineko botoiarekin, eta Agregar y editar enlaces a los recursos (Estekak gehitu eta editatu baliabideetara) aukera hautatuko dugu. Leiho berrian, gure ordenagailua araka dezakegu, eta ibaiaren irudia baliabideen zerrendara gehi dezakegu.

Mapa kontzeptualean baliabide berri bat gehitzen dugunean, ikono txiki bat agertzen da kontzeptuaren beheko aldean, eta hura zabaltzeko erabili ahal izango dugu:

Amaitutakoan, mapa kontzeptuala gune publiko batean gordeko dugu. Cmap Toolsen aukerarik interesgarrienetako bat da programak doako gune bat eskaintzen duela sarean, gure mapa kontzeptualak gordetzeko. Hartara, erraz argitara eta parteka ditzakegu tresna horrekin egin ditugun lanak.

7. urratsa. Mapa kontzeptuala gordetzea

Lan bat gune publiko batean gordetzeko, erabiltzaile-karpeta bat sortu behar du Cmap Toolsen zerbitzarian. Vistas (Ikuspegiak) leihoan, Cmaps en Sitios (Cmaps guneetan) aukera hautatuko dugu:

Erabiltzaileen karpetaren barruan, IHMC Public Cmaps gunean, geure erabiltzaile-karpeta sortuko dugu; Cmap Toolsekin sortutako mapa kontzeptual guztiak gorde ahal izango ditugu bertan:

Cmap Toolsen zerbitzarian gure karpeta sortu eta gero, mapak sarean jar ditzakegu. Horretarako, leiho nagusian, Archivo - Guardar Como (Fitxategia - Gorde honela) bidea jarraituko dugu. Sortu berri dugun karpeta bilatuko dugu Mis Sitios (Nire guneak) gunean, eta Guardar (Gorde) aukeran klik egingo dugu:

Cmap Toolsen zerbitzarian mapa kontzeptuala gorde eta gero, programak web-helbide bat emango digu. Mapa estekatzeko eta Mozilla Firefox edo Internet Explorer nabigatzaileetatik ikusteko erabil dezakegu helbide hori. Leiho nagusiaren beheko aldean agertuko da helbidea: