Erabilera-adibidea

Nola egin dokumentu bat OpenOfficeko Writerren?

KASU PRAKTIKOA: Gurasoen baimenerako dokumentu bat egitea.

Dokumentu berri bat sortzea.

Lehenago, ikusi dugu nola ireki daitekeen testu-dokumentu berri hutsa, gure testua dokumentu horretan idazten hasteko.

Testua editatzea eta oinarrizko estiloak aplikatzea.

• Testu-kurtsorea automatikoki azalduko da orri hutsaren lehen lerroan, eta hor has gaitezke testua idazten, teklatua erabiliz. Izenburu osoa letra larriz idazteko, “Bloq Mayús” tekla sakatu behar da idatzi baino lehen (ikus pantaila):

• Halaber, aukera dago dokumentuaren testu osoa idazteko, eta gero, testu-zati bakoitzerako nahi ditugun formatuak aplikatzeko.
• Orain, izenburua erdian lerrokatu nahi badugu, testua aukeratu behar da, eta gero, klik egin erdian lerrokatzeko botoian, formatu-barran.

Hori egitean, izenburua orrialdearen erdian lerrokatuko da, irudian ikusten den bezala:

Dokumentua gordetzea.

• Horretarako, egin klik Archivo (Fitxategia) aukeran, menua zabaltzeko, eta hautatu Guardar como… (Gorde honela:). Leiho bat irekiko da, eta hor aukera izango dugu dokumentua gordetzeko erabili nahi dugun izena idazteko (2). Kasu honetan, hain zuzen, “baimena” izango da. Halaber, gure dokumentua non gorde nahi dugun hauta dezakegu (1). Lehenespenez, Mis documentos (Nire dokumentuak) karpetan gordeko da, besterik adierazi ezean.

• Dokumentua hautatuko izenaz eta lekuan gordetzeko, egin klik Guardar (Gorde) botoian (3).

Halaber, irudian hautatuta ageri den tresna-barrako ikonoa ere erabil dezakegu (kapsula-lantegi honen hasieran azaldutako “lasterbideetako” bat da).

• Behin dokumentua guk jarritako izenaz gorde eta gero, izen hori ageriko da titulu-barran: “baimena.odt” (“.odt” da Writerrek bere dokumentuak identifikatzeko erabiltzen duen fitxategi-izena edo -luzapena; Worden, bestalde, “.doc” luzapena erabiltzen da).

Lehen azaldutako “Guardar como” (Gorde honela:) leihoan, dokumentuaren izena jartzeko eremuaren azpian, gordetzeko zer luzapen erabili nahi dugun hautatzeko aukera dago. Writerren ordez Microsoft Word erabiltzen duen norbaitekin dokumentua konpartitu nahi badugu, .doc luzapenaz gorde behar dugu, besteak arazorik gabe ireki ahal dezan.

• Gure dokumentuko testua idazten jarraituko dugu, eta gero, zenbait estilo aplikatuko dizkiogu, apaintzeko eta aurkeztean itxura hobea izateko.

Erabilera-adibidea

Ortografia-zuzentzailea aplikatzea.

Writerrek ortografia- eta gramatika-zuzentzailea du. Elementu horrek aukera ematen du idatzi ahala akatsak zuzentzeko. Oharkabean, zuzentzaileak identifikatzen ez duen hitz bat idazten badugu, gorriz azpimarratuta ageriko da, eta softwareak zenbait hitz proposatuko ditu zuzenketa gisa.

• Adibidez, hitz batean letra bat jarri gabe uzten badugu, Writerrek hitza gorriz azpimarratuko du, eta eskuineko botoiaz hitzaren gainean klik egitean, zenbait aukera ageriko dira, akatsa zuzentzeko. Egin klik aukera zuzenean.

Testu-formatuak aldatzea

• Lehenespenez, Times New Roman izeneko letra-tipoa erabiltzen da, baina edozein unetan alda daiteke dokumentu osoan edo zati batean. Adibidez, orain, idatzitako testuaren letra-tipoa Verdana letra-tipora aldatuko dugu.

• Orain arte idatzitako testu guztia hautatuko dugu (1). Gero, aukeran dauden letra-tipoak ikusteko, klik egingo dugu formatu-barrako goitibeherako leihoan (2). Hor, Verdana letra-tipoa bilatuko dugu (ordena alfabetikoan daude). Letra-tipoa hautatzean, testu osoa hautatutako letra-tipora aldatzen da, automatikoki.
• Hortik aurrera, karaktere guztiak Verdana letra-tipoan idatziko dira, baldin eta aldatzen ez badugu, oraintxe azaldutako moduan.
• Oso antzeko modua erabiliz, letra-tipoaren tamaina alda dezakegu. Lehenespenez, 10 da tamaina, baina 12ra aldatuko dugu.
• Berriz, testua hautatuko dugu (1). Formatu-barran, letraren tamainaren goitibeherako zerrenda zabalduko dugu, eta 12 zenbakia hautatuko (2). Orain, letra zertxobait handiagoa da.

• Halaber, testuak nabarmen ditzakegu, letra lodia (Negrita), etzana (Cursiva) edo azpimarratua (Subrayado) erabiliz. Adibidez, izenburuaren letra-tipoa letra lodira aldatuko dugu. Horretarako, aldatu nahi den testua hautatu behar da kurtsorea erabiliz, eta gero, klik egin formatu-barrako Negrita (N) aukeran (letra lodia).

Era berean, izenburua letra etzanez (Cursiva; C) eta azpimarratuta (Subrayado; S) idazteko aukera dago, aukera bakoitzari formatu-barran dagokion botoia erabiliz.

• Idatzi dugun paragrafoetako bat eskuinean lerrokatuko dugu; hain zuzen, dokumentuaren bukaerakoa, data eta sinadura adierazten den lekuan dagoena. Lehenik eta behin, testua hautatuko dugu; gero, klik egin behar da eskuinean lerrokatzeko botoian (“alinear a la derecha”), formatu-barran, eta hau lortzen da:

Writerrek testuaren kolorea aldatzeko aukera ere ematen du. Ikus dezagun nola egiten den.

• Data adierazten duen esaldia hautatuko dugu (1). Gero, klik egingo dugu karakterearen kolorearen botoian (color del caracter) formatu-barran, eta kolore gorri argia (“rojo claro”) aukeratuko dugu.

Hautatutako testua aukeratutako kolorera aldatuko da.

Erabilera-adibidea

Irudiak txertatzea

Writer programak aukera ematen du irudiekin lan egiteko. Gure ordenagailuko karpeta batean gordeta dugun irudi bat (logotipo bat) txertatuko dugu, gure dokumentuaren goiko aldean kokatzeko.

• Horretarako, Insertar (Txertatu) menuan, Imagen>A partir de archivo (Irudia>Fitxategi batekoa) aukera hautatuko dugu.

Behean ageri den leihoa azalduko da, eta hor, dokumentuan txertatu nahi dugun irudia duen karpeta hautatu ahal izango dugu (1). Irudiaren fitxategian klik egin behar da, (2) (gure adibidean, fitxategi hori soilik dago karpetan), eta Abrir (Ireki) botoia sakatu (3).

• Irudia gure dokumentuan txertatuko da. Irudi horren dimentsioak aldatzeko aukera dago; hau da, handitu edo txikitu daiteke. Horretarako, klik egin behar da irudiaren markoaren lauki berdeetan, eta sagua askatu gabe, irudia arrastatu behar da, nahi dugun tamaina izan arte.

• Halaber, irudia orrialdean nonahi jar dezakegu. Irudiaren gainean klik eginez gero, eta saguaren botoia askatu gabe, beste leku bateraino arrastatu dezakegu, eta han kokatu, saguaren botoia askatuz.

Beste orrialde bat txertatzea

Ohikoa izaten da dokumentuek orrialde bat baino gehiago izatea. Writerrek aukera ematen du nahi adina orrialde-kopuru dituzten dokumentuak egiteko. Gure dokumentuari beste orrialde bat txertatzeko, salto de página (orri-jauzia) funtzioa erabil dezakegu.

• Orri-jauzi bat txertatzeko, jarri kurtsorea testuaren amaieran (1), orri-jauzia egin nahi den lekuan. Gero, sartu Insertar (Txertatu) menuan, menu-barran, eta hautatu goitibeherako menuko lehen aukera: Salto manual (hau da, Eskuzko jauzia) (2).

Jarraian ikusten den leihoa ageriko da. Lehenespenez Salto de página (Orri-jauzia) aukera hautatuta dago. Egin klik Aceptar (Onartu) botoian. Hurrengo irudian, erakutsiko dugu nola gehitu zaion orri huts bat dokumentuari. Idazteko kurtsorea orri horren lehenbiziko lerroan dago, eta, gainera, laneko arearen azpiko barran, dokumentuak zenbat orrialde dituen adierazten da.

Erabilera-adibidea

Testua kopiatzea eta itsastea

Writerrek aukera ematen du gure dokumentuko testu-zati bat kopiatzeko eta beste leku batean itsasteko. Adibide gisa, idatzi dugun testuaren zati baten kopia egingo dugu lehen sortu dugun orrialde berrian, gurasoei baimenaren kopia emateko. Kopiatu eta itsatsi funtzioei esker, ez dugu testua berriz idatzi beharrik izango.

• Hautatu kopiatu edo errepikatu nahi den testu-zatia (1), eta hautatutako zatiaren kopia egiteko, egin klik Copiado (Kopiatu) botoian, tresna-barra estandarrean (2).

• Kopiatutako testua itsasteko, jarri kurtsorea kopiatutako testua itsatsi nahi dugun lekuan (3). Gure adibidean, orri berri hutsa izango da leku hori. Gero, itsatsi hautatutako zatia tresna-barra estandarreko Pegar (Itsatsi) botoia erabiliz (2).

Dokumentu bat ikusteko moduak arakatzea.

Writerrek aukera ematen digu dokumentua nola geratzen ari den ikusteko. Oso erabilgarria da aukera hori, batez ere inprimatuta nola geratuko litzatekeen ikusteko.

• Tresna-barra estandarrean, Vista preliminar (Inprimatzeko aurrebista) aukera dago. Botoi horretan klik eginez gero, dokumentuaren bista orokorra ikusiko dugu. Aukera dago orri bat nahiz orri batzuk batera ikusteko.

• Dokumentua pantailan erakusteko modua aldatu egin da “Vista preliminar” (Inprimatzeko aurrebista) modura, eta dokumentuak oraingoz dituen bi orrialdeak batera erakusten dira. Edizio-modura itzultzeko eta gure dokumentuan edukiak gehitzen jarraitzeko, klik egin behar da Cerrar la vista preliminar (Itxi inprimatzeko aurrebista) botoian, besterik gabe.
• Dokumentuak orri asko baditu, aukera dago hautatzeko zenbat ikusi nahi ditugun pantaila berean batera, Vista preliminar de varias páginas (Zenbait orrialderen inprimatzeko aurrebista) aukerari esker. Adibidez, dokumentu luzeago baten 9 orrialde (3x3) bistaratu nahi izanez gero, honela erakutsiko lirateke:

Erabilera-adibidea

Beste dokumentu berri bat irekitzea

Aldi berean, dokumentu bat baino gehiago landu ditzakegu, edo irekita izan. Dokumentu berri batean edukiak idazten hasi nahi izanez gero, tresna-barra estandarreko Archivo (Fitxategia) aukera hautatu behar da, haren menua zabaltzeko, eta gero, kurtsorea Nuevo (Berria) aukeran jarri eta Documento de texto (Testu-dokumentua) hautatu. Beste dokumentu berri huts bat irekiko da. Beste modu bat dago dokumentu berri bat irekitzeko (ikus alboko irudia): egin klik tresna-barra estandarreko “Nuevo” (Berria) botoian, eta aukeratu Documento de texto (testu-dokumentua). Txango batera joan diren ikasleen zerrenda egiteko erabiliko dugu sortu dugun dokumentu berri hori, Writerren taulak erabiliz.

Taulekin lan egitea.

• Gure dokumentu berri hutsean taula bat sortzeko, egin klik tresna-barra estandarreko Tabla (taula) goitibeherako botoian. Sareta bat zabalduko da, eta bertan, grafiko baten laguntzaz, zenbat zutabe eta zenbat errenkada nahi ditugun aukeratu ahal izango dugu. Horretarako, sagua arrastatu behar da, saretako laukiak aukeratzeko. Gero, berriz egin behar da klik, gure aukera berresteko eta taula dokumentuan txertatzeko.

• Halaber, “Tabla” (Taula) botoi saretaduna edo Tabla (Taula) menu-barrako aukera erabil daitezke taulak sortzeko. Horietan klik eginez gero, leiho bat irekiko da, eta bertan, zenbat errenkada eta zutabe nahi ditugun zenbakiz adierazi ahal izango dugu, eta taulari izena jarri.

Jarraian ageri den irudian, Writerrek gure dokumentuan 4 x 15eko taula txertatu duela ikusten da.

Lehenespenez, softwareak taula sortzean, gelaxka guztiak tamaina berekoak dira, eta taulak orrialdearen zabalera osoa hartzen du. Gelaxken tamaina alda daiteke, eta aukera dago gelaxkak elkartzeko edo zatitzeko.

• Dokumentuarekin lan egiten jarraitu aurretik, gorde egingo dugu, eta izena jarriko diogu, aurrekoarekin egin dugun bezala. Honi 'jarraipen-zerrenda' deituko diogu.

• Tauletan lan egitean, gelaxka batetik bestera alda daiteke. Horretarako, sagua erabil dezakegu (klik eginez, kurtsorea nahi dugun gelaxkan koka dezakegu), edo teklatua (kurtsorea lekuz aldatzeko teklak).
• Taula sortzean, tresna-barra berri bat gehituko da, taulekin lotutako aplikazioak dituena.

• Taula izeneko tresna-barra, gainerako barrak bezala, Ver>Barras de herramientas>Tabla (Ikusi>Tresna-barrak>Taula) menuan aktibatu eta desaktibatu daiteke.

• Komeni da jakitea tresna-barrak laneko arean barra mugikor gisa jar daitezkeela, guk nahi dugun moduan. Taularen tresna-barra mugitzeko, egin klik barraren alboko ertz puntudunean (1), eta arrastatu (saguaren botoia sakatuta eduki behar dugu) kokatu nahi dugun lekuraino. Han uzteko, saguaren botoia askatu behar da (2).

Taularen edukietan formatuak aplikatuko ditugu. Hasteko, lehen errenkadako testua erabiliko dugu. Aldi berean zenbait formatu aplikatzeko aukera dago, eta gelaxka bakoitzak formatu guztiz desberdina izan dezake besteekiko.

• Errenkada bat osorik hautatzeko, egin klik errenkadaren aurrean, gezi txiki, beltz eta horizontal bat azaltzean  (1). Hautatutako errenkadaren hondoa nabarmenduta azalduko da. Orain, gure testurako nahi ditugun formatuak aukera ditzakegu. Adibidez: letraren tamaina, 14 (2); letra lodia (3); eta erdian lerrokatzea (4).

Aukeratutako formatu-aldaketen emaitzak berehala ikusiko ditugu

Errenkadak edo zutabeak txerta daitezke, gure taulan informazio gehigarria adierazteko. Errenkada berriak kurtsorea kokatuta dugun errenkadaren azpian txertatuko dira, eta zutabeak berriz, kurtsorea dagoen zutabearen eskuinaldean.

• Adibide gisa, errenkada bat gehituko dugu taularen beheko aldean, gure zerrendan beste ikasle bat gehitzeko. Horretarako, jarri kurtsorea taularen azken errenkadan, eta egin klik tresna-barrako Insertar fila (Txertatu errenkada) botoian (2)

Jarraian ageri den irudian ikus daitekeenez, beste errenkada bat gehitu da taularen bukaeran.

Lehen aipatu bezala, taula bateko errenkaden eta zutabeen neurriak alda daitezke; hau da, haien zabalera edo altuera aldatzeko aukera dago.

• Zutabeetako baten tamaina aldatuko dugu. Hori egiteko, jarri kurtsorea zutabearen alboko ertzean (1), eta saguaren botoia sakatuta duzula, arrastatu lerro hori nahi duzun lekuraino (2).

Jarraian ageri den irudian ikusten da zutabearen zabalera txikitu dela.